Muzeu Diosezanu Jaka nian

Husi Wikipédia, ensiklopédia livre
Muzeu Diosezanu Jaka nian iha Katedrál Saun Pedru nian hosi Jaka laran.

Muzeu Diosezanu Jaka nian (ho lia-aragonés Museu Diocesán de Chaca no ho lia-españól Museo Diocesano de Jaca) konstitui, hamutuk ho Lérida nia Muzeu Diosezanu no Komarkál (ho lia-katalaun Museu de Lleida Diocesà i Comarcal) no Muzeu Nasionál Arte nian hosi Kataluña (ho lia-katalaun Museu Nacional d'Art de Catalunya), ida entre espasu muzeístiku mahuluk tolu ne'ebé hetan dedika ba arte románika iha rai-España, iha ne'ebé, namka'it ho muralizmu medievál konseitu, la iha komparasaun.[1]

Muzeu ne'e hela iha tobi lakin sira klaustru nian hosi Katedrál Saun Pedru nian hosi Jaka no mós hetan inaugura iha tinan 1970 nu'udar muzeu arte lulik medievál nian, falisá lubun basuk hosi pintura murál romániku no gótiku hetan deskobre iha dékada anteriór. Posteriormente, iha tinan 2010 nia hun, muzeu ne'e hetan inaugura filafali, depoizde reforma, haboot no modernizasaun kle'an. Depoizde reforma relevante ne'e, espozisaun nia fatin hasa'e m2 2000 liu hosi arte medievál ho ninia espresaun boot liu hotu. Entre ninia pesa-arte sira, kolesaun estraordináriu pintura murál orijinál sira-nian hosi estilu romániku no gótiku prima. Ema sira ho'ir tiha pintura murál hirak-ne'e hosi uma-kreda hirak hosi Dioseze Jaka nian. La bele laran-rua, fresku sira-nia kolesaun ne'e konverte muzeu ne'e ba ida muzeu sira-nian pintura medievál nian importante liu iha mundu hotu.[1]

Maibé muzeu ne'e hatudu mós hahilik kletak ida hosi kapitél sira, virjen sira-nia no kristu sira-nia kabahat sira no grade romániku sira. iha dékada 1960 nian no 1970 nian, Dioseze Jaka nian halo tiha hakfodak ba mundu ho nadain lubun oioin nian hosi pintura murál namka'it sira ho Otas Klarak. Ema sira hatene di'ak katak igreja romániku sira la hetan konsidera hotu ona to'oba didin sira, abside sira no abóbada sira hosi sira-nia ai-laran la hetan taka ho pintura sira, kurakuran banati-tuir definisaun. Pintura murál sira nia kasinar mak sai hasa'e Salvasaun nia istória hotu hakat imajen sira ba ema hirak-ne'ebé la hatene lee.[1]

To'ok salaun folin-boot liu hotu mak sai Salaun Bagüés (ho lia-españól no lia-aragonés Sala Bagüés). Pintura hirak-ne'e hetan losu hosi uma-kreda hosi família Gudiol iha veraun tinan 1966. Liutiha, pintura hirak-ne'e hetan lalin ba tela no mós liutiha sira hetan tau -iha família ne'e nia ofisina sira hosi Barselona- iha painél iha hirak-ne'ebé sira hetan hatudu oras-ne'e. Ba sira-nia ezibisaun iha Muzeu Jaka nian, ema sira konstrui salaun ida-ne'ebé reprodús ezatamente dimensaun oin-ida de'it sira uma-kreda nian hosi ne'ebé pintura hirak-ne'e hetan kaer. Salaun Bagüés reprezenta pintura murál romániku nia konjuntu boot liu hotu ne'ebé ema sira konserva iha rai-España.[1]

Konjuntu pintura romániku sira-nian hosi uma-kreda parokiál hosi Navasa, ne'ebé ema sira bele ho'ir tiha. Nanu'u, ema tenke hatami konjuntu oin-oin namka'it ho arte gótika: knua sira-nia naran sira hosi Concilio no hosi Osia, hosi Urriés no hosi Orús, hosi Susín no hosi Sorripas, hosi Huértalo, hosi Ceresola no Sieso de Jaca, hosi Ipas, hosi Escó no Bergosa... Pantokratór nia ulun pertense ba abside uma-kreda Saun Juaun Batista nian hosi Ruesta no mós ida hosi identifikasaun nia sinál sira karizmátiku liu.[1]

Deskrisaun[edita]

Asesu ba Muzeu Diosezanu Jaka nian iha Katedrál hosi Saun Pedru nia laran.

Daudaun ne'e, ema sira tama ba muzeu hakat odamatan neon-nakloke iha kapela Santa Krús nian (ho lia-españól capilla de la Santa Cruz no ho lia-aragonés capiella d'a Santa Cruz), iha nave Evanjellu (ho lia-españól nave del Evangelio no ho lia-aragonés nau de l'Evanchelio) Katedrál nian. Ninia kolesaun nafatik hetan distribui iha klabis rua.

Pizu térreu[edita]

Pizu térreu hosi Muzeu Diosezanu Jaka nian.

Nota sira no tatemik sira[edita]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (Ho lia-españól) www.jaca.com.